Murry Sidlin

Halverwege de jaren negentig van de vorige eeuw hoorde de Amerikaanse dirigent Murry Sidlin voor het eerst over de uitvoeringen van Verdi's Requiem in Theresienstadt. In deze Tsjechische vestingstad leefden de Joodse gevangenen onder erbarmelijke omstandigheden. In die onmenselijke wereld schiep de Tsjechische dirigent en pianist Rafael Schächter een eilandje van beschaving, door met 150 medegevangenen het Requiem van Verdi in te studeren. In aanwezigheid van de nazi’s werd de tekst gezongen als metafoor, als een daad van verzet. ‘Verdi’s muziek is zeer krachtig en bedreigend. Het was een enorme uitdaging om de Duitsers pal voor ons te hebben zitten en ze deze boodschap te geven’, zei een overlevende later.

Defiant Requiem

Het verhaal van de Verdi-uitvoeringen in Theresienstadt kan vandaag worden naverteld, omdat enkele koorleden de verschrikkingen hebben overleefd. Toch duurde het ruim een halve eeuw voor het verhaal in grotere kring bekend werd. Murry Sidlin, dirigent en decaan van de Benjamin T. Rome Muziekschool van de Katholieke Universiteit van Amerika in Washington D.C., hoorde van Schächters Requiem en zocht de overlevenden op. Diep onder de indruk van de geschiedenis die hij van hen uit eerste hand te horen kreeg, besloot hij er een speciale voorstelling over te maken. Zijn concert-drama werd in 2002 voor het eerst uitgevoerd in Portland, Oregon, en kreeg de titel Defiant Requiem: Verdi at Terezín (de Tsjechische naam van Theresienstadt). In deze uitvoering vervlecht Sidlin de muziek met videofragmenten van interviews met overlevenden en filmbeelden van onder andere de nazi-propagandafilm Der Führer schenkt den Juden eine Stadt. Tussen de delen in verwoorden Sidlin en twee acteurs overgeleverde citaten van Rafael Schächter en andere gevangenen. De indrukwekkende uitvoering is tegelijk een aanklacht tegen de Jodenvervolging en een demonstratie van de kracht van muziek, die gevangenen in mensonterende en helse omstandigheden hielp hun menswaardigheid en geestkracht te bewaren.

Foundation

In 2008 richtte Sidlin de Defiant Requiem Foundation op, die zich ten doel stelt het verhaal van Schächter wereldwijd bekendheid te geven door het organiseren van uitvoeringen. Het concert is inmiddels op talrijke locaties zo’n vijftig keer ten gehore gebracht.